Netbeheerders moeten als gevolg van de energietransitie miljarden investeren

Wat is en wat doet een netbeheerder precies?

Lang niet iedereen weet wat een netbeheerder precies doet, of weet wat het verschil is tussen netbeheerders en energieleveranciers. Kort samengevat is een netbeheerder verantwoordelijk voor aanleg, onderhoud en beheer van het stroomnetwerk. De netbeheerder zorgt ook voor het transport van elektriciteit naar woningen.

Een netwerkbeheerder is dus heel wat anders dan een energieleverancier. Simpel gesteld zorgen de netbeheerders voor de infrastructuur, waardoor energieleveranciers stroom kunnen leveren aan consumenten.

Een ander verschil is dat energieleveranciers commerciële bedrijven zijn. De netbeheerders in Nederland zijn allemaal nutsbedrijven die volledig in handen zijn van de overheid: zowel rijksoverheid als provincies en gemeenten betalen er aan mee. Netbeheerders mogen wel winst maken. Van de winst vloeit een deel in de vorm van dividend weer terug naar de overheid.

Netbeheerders staan voor miljardeninvesteringen in hun stroomnetten

Adviesbureau PricewaterhouseCoopers (PwC) bracht een rapport uit over de verwachte uitbreiding van het stroomnet. Volgens dit rapport komt het totaalbedrag dat nodig is om te investeren in het stroomnet tot 2050 in totaal op 102 miljard euro. Zo’n drie miljard per jaar dus. Op de begroting van de netbeheerders staat nu 61 miljard: een tekort van 41 miljard euro.

Waar is het geld precies voor nodig? Het duurste is de aansluiting van windmolenparken op zee. TenneT is door de overheid aangewezen als zee-netbeheerder en is nu al zo’n 200 miljoen euro per jaar kwijt aan kosten voor het windmolenpark op zee.

Windmolenparken en zonneparken op het land zorgen ook voor kostenstijgingen. Deze liggen namelijk vaak in landelijke gebieden. Vaak moeten netbeheerders daar nieuwe netwerk-infrastructuur aanleggen of bestaande stroomnetwerken verbeteren en uitbreiden.

Daarnaast is er geld nodig voor extra leidingen in de grond, hoogspanningskabels en transformatorstations.

Het stroomnet is nog niet goed berekend op de vele zonne- en windparken.

Toename elektriciteitsverbruik komende jaren

Naast de verduurzaming zijn er nog een aantal ontwikkelingen die sterk bijdragen aan de belasting van het stroomnetwerk. Bijvoorbeeld dat Nederland vanaf 2050 aardgasvrij moet zijn. Nieuwbouwwoningen krijgen daarom vaak een volledig elektrische energievoorziening. Het elektriciteitsverbruik stijgt ook doordat we steeds meer inductiekookplaten, warmtepompen en andere elektrische apparatuur gebruiken. Daarnaast wordt nog een enorme toename van elektrisch rijden verwacht.

Wie gaat dit allemaal betalen?

De netbeheerders kloppen bij de overheid aan voor meer geld, maar dat wordt lang niet altijd makkelijk gegeven. Veel gemeenten bijvoorbeeld hebben al andere financiële zorgen. PwC suggereerde dat het dividend dat de netbeheerders jaarlijks aan de overheden betalen dan maar omlaag moet. Het adviesbureau stelt ook voor om het voor pensioenfondsen mogelijk te maken aandeelhouder te worden van netbeheerders. Verschillende pensioenfondsen willen daar graag aan meewerken. Er is wel een wetswijziging voor nodig.

Wat betekent dit voor de energierekening?

In een rapport van PwC staat de verwachting dat de netbeheerkosten per huishouden zullen stijgen van zo’n 440 euro nu naar zo’n 600 euro in 2050. In de praktijk kan dat meevallen: als de verwachte bevolkingsgroei doorzet, kunnen de netbeheerders de kosten over een veel groter aantal klanten verdelen dan nu.

Aan kosten voor netbeheer betaal je als stroomconsument mee. Netbeheerkosten betaal je via de energierekening. Op de nota die je van jouw energieleverancier krijgt, staat dit aangegeven. Gaan de netbeheerkosten, en daarmee de energierekening omhoog? En zo ja, hoeveel? Dat is op dit moment nog niet helemaal duidelijk en hangt af van een aantal ontwikkelingen:

• Gaat het dividend dat de netbeheerders aan de overheid betalen omlaag?
• Gaan overheden zoals het rijk, provincies en gemeenten bijspringen?
• Komt de wetswijziging er die pensioenfondsen toestaat aandeelhouder van netbeheerders te worden? En zo ja, op welke termijn?

Het is dus nog even afwachten of de netbeheerkosten, en daarmee ook de energierekening voor huishoudens gaat stijgen.